Nieuwsbrief: Jaargang 2025-12
 |
Jaargang 2025, Nummer 12, 1 februari 2025
Sommige projecten of trajecten waar je aan werkt geven enorm veel energie. Voor mij is het Vorderingenoverzicht Rijk zo’n project. Binnen VO Rijk komen verschillende elementen samen die we als overheid nodig hebben:
- We werken écht gebruiksgericht. We vullen als Rijk niet zomaar in waar een burger behoefte aan heeft, maar zoeken samen met burgers naar een ontwerp dat hen echt helpt.
- We werken open. Alle informatie over de ontwikkeling is te vinden op www.vorijk.nl. Ik ben ervan overtuigd dat we als overheid – die steeds meer een IT-organisatie aan het worden is – er alles aan moeten doen om van elkaar te blijven leren. Dat kan alleen als we ook weten wat er binnen andere organisaties ontwikkeld wordt.
- We werken samen. Om te zorgen dat we gezamenlijk bouwen aan één overheidsdienstverlening, is het cruciaal dat we de silo’s van onze eigen organisaties doorbreken. Een goed voorbeeld hiervan zijn de Techinspiratiedagen, waarin ontwikkelaars écht samen op zoek gaan naar oplossingen voor de implementatie van VO Rijk. Het feit dat ontwikkelaars tijd maken om elkaars uitdagingen te begrijpen, zorgt ervoor dat we duurzame samenwerkingen opbouwen.
- Het wordt gezien. Verschillende partijen kijken nadrukkelijk naar de standaard van VO Rijk voor de ontwikkeling van het integraal schuldenoverzicht, waarin gegevens van zowel de overheid als private partijen worden samengebracht.
Maar nu moet het nog gebeuren. We hebben aan de Kamer beloofd dat we in 2025 VO Rijk naar de burger brengen. Vorige week noemde staatssecretaris Nobel tijdens het Kamerdebat over de aanpak van de incasso-industrie VO Rijk meerdere keren als een grote stap in het verbeteren van de overheidsincasso.
Dus laten we met z’n allen de schouders eronder zetten om ervoor te zorgen dat burgers dit jaar ook écht hun gegevens kunnen inzien via VO Rijk!
Maarten van Zaane
CJIB - Hoofd Overheidsincasso
Data bij de bron, waarom eigenlijk?
 | Eén van de belangrijke uitgangspunten van VO Rijk (en breder gezien een belangrijk uitgangspunt voor de digitale transformatie van de Nederlandse overheid) is dat een burger gegevens direct raadpleegt bij de bron (in het geval van VO Rijk bijvoorbeeld de Belastingdienst of het CJIB). |
Wat levert dit de burger op? Behalve een goed overzicht, kan het ook bijdragen aan beter handelingsperspectief. We hebben daarom onlangs tijdens het fieldlab van Digilab een experiment uitgevoerd: we hebben daarbij gekeken hoe het Vorderingenoverzicht Rijk gebruikers erop kan wijzen dat ze in aanmerking komen voor een betalingsregeling (Rijk). Daarvoor haalt de gebruiker niet alleen zijn of haar betalingsverplichtingen op, maar ook de ‘regels’ voor zo’n regeling. Op die manier kan de burger zelf die check doen, op zijn eigen device. De gegevens en berekening hoeven dan niet door een andere partij op een andere plek te worden uitgevoerd, wat zorgt voor minder informatieverwerking door derden (dataminimalisatie) en betere bescherming van de rechtspositie van de burger. En mooie toepassing van ‘data bij de bron’.
De werkwijze van Team VO Rijk
De manier waarop we als team Vorderingenoverzicht Rijk werken aan deze dienst, is zeker niet uniek voor dit team. Onze ‘spelregels’ zijn voor ons als team wel erg belangrijk, en passen deze dan ook consistent toe. We denken dat we zo op de beste manier, de beste dienst voor burgers kunnen maken. Wat zijn dan die spelregels? Hieronder beschrijven we de belangrijkste.
Open (source) en transparant
Alle documentatie die we maken, beschrijvingen van standaarden en protocollen, tot aan de verslagen van de gebruikersonderzoeken toe, je vindt het allemaal op www.vorijk.nl. Daar vind je ook de verwijzingen naar de open source code op GitLab. Want dat is onze overtuiging, dat we samen met de community de beste code en dus dienst maken voor burgers van Nederland.
Iteratief ontwikkelen o.b.v. feedback van gebruikers
We maken zo vroeg mogelijk werkende, waardevolle software, die we testen met gebruikers. Op basis van de feedback die we ophalen bij die gebruikers, verfijnen en verbeteren we het product in een volgende iteratie, die we dan ook weer testen en daarna verder verfijnen. En dat keer op keer. En dat doen we niet alleen met gebruikers, maar ook met bronorganisaties die de componenten implementeren, die zijn ontwikkeld. En eigenlijk helemaal vooraan in het proces, doen we hetzelfde met het ontwerp van onderdelen van het product. Ook die testen we met gebruikers en verfijnen we, tot het goed genoeg is om te gaan bouwen.
Gestructureerde experimenten o.b.v. probleemanalyse
Voor veel van de vraagstukken die we tegenkomen in de ontwikkeling van de dienst Vorderingenoverzicht Rijk, gaan we zo snel mogelijk aan de slag met experimenten. Uiteraard denken we hierover na, en analyseren we het probleem. Maar zodra we een richting hebben bepaald, gaan we die richting ontwerpen of bouwen. Om deze vervolgens weer te gaan uitproberen met gebruikers of bronorganisaties. Op die manier leren we het snelst wat een goede oplossingsrichting is, zonder dat we er vooraf stapels papier en zeeën van tijd aan besteden.
Cross platform development
We ontwikkelen onze dienst vanuit één codebase, die we uitrollen als meerdere producten. Momenteel werken we aan implementaties van een mobiele app voor Android en voor iOS, en ook aan een webversie van het overzicht. In plaats van dat onze ontwikkelaars code schrijven voor elk van die drie zogenaamde platforms, werken we met één set code (de ‘codebase’), waarvan we vervolgens drie verschillende versies bouwen van het product. Dat is efficiënt en bespaart dus geld en tijd. Niet alleen bij de ontwikkeling, maar ook later wanneer de dienst in beheer wordt genomen.
Tweede VO Rijk Tech Inspiratiedag
Op woensdag 29 januari organiseerden we de tweede Tech Inspiratiedag van VO Rijk. Op deze dag komen de (tech) teams van de CRI-partners en team VO Rijk samen. We bespreken dan actuele vraagstukken, kijken samen naar de implementatie bij de verschillende partners. Aangezien alle partners bezig zijn met aansluiten op het stelsel, spelen er bij veel van de partners dezelfde vragen. En ook al zijn er verschillen per organisatie, er is een grote gemene deler, waarbij iedereen elkaar kan helpen. We lopen immers allemaal door hetzelfde proces.
Zo gaf Ahmet van RVO de hele groep een inkijkje in de manier waarop zij de implementatie in hun landschap hebben vormgegeven. Dat leverde een waardevolle blik op de praktijk op, en informatie die voor de andere partijen van nut kan zijn bij hun implementatie.
Team VO Rijk legde met behulp van (een try-out van) de zogenaamde ‘protocol game’, de basics uit van het protocol (of de standard) die wordt gebruikt om de gegevens op een veilige en betrouwbare manier van de bron naar het overzicht bij de gebruiker te brengen.
Voor de lunch werden diverse onderwerpen in kleine groepjes besproken, in een zogenaamde ‘shift & share’-sessie. Hierin kwamen o.a. het werken met open source software en een introductie in de VO Rijk backend applicatie architectuur aan de orde.
De middag werd hervat met de ondertussen traditionele ‘energizer’: de quiz. Vervolgens sloten we de middag af met een uitgebreide ‘open space’-sessie waarin de groep deelnemers zelf de onderwerpen bepaalde. Hierin kwamen onder andere de Open API specificaties en client side logica aan bod.
De dag werd daarna afgesloten met een informeel samenzijn, uitkijkend over de mierenhoop van Utrecht Centraal. Wederom was het een waardevolle dag, waarin verschillende organisaties elkaar vonden in hun behoefte aan reflectie en antwoorden op vraagstukken die in de verschillende organisaties spelen. Dat er een derde Tech Inspiratiedag komt, was een mooie slotconclusie.
Welke rekening betaal jij als eerste?
Tijdens een gebruikerstest stellen we steevast deze vraag: Welke rekening of schuld betaal je als eerst? Het antwoord is altijd hetzelfde: de meest urgente. Maar wat dat betekent, verschilt per persoon.
Voor sommigen is dat de rekening met de strakste deadline: "Daar heb ik nog maar drie dagen om te betalen." Anderen kiezen voor een betalingsachterstand of een organisatie waar de kosten snel oplopen: "Een aanmaning vraagt om meer actie dan een herinnering." Soms draait het om persoonlijke relevantie, zoals wegenbelasting, omdat je zonder auto niet naar je werk kunt.
Hoe mensen urgentie bepalen, geeft inzicht in hoe ze hun rekeningen ordenen. Die kennis helpt ons nog beter aan te sluiten bij de leefwereld, en zo een overzicht te maken dat écht werkt.
De Grand Demo's in 2025
 | Ook in 2025 laten we ieder kwartaal als team, aan iedereen die geïnteresseerd is, zien waar we mee bezig zijn (geweest) in een zogenaamde Grand Demo. In deze online sessies nemen we de aanwezigen mee in de ontwikkelingen van het Vorderingenoverzicht Rijk. |
- Donderdag 13 maart
- Donderdag 5 juni
- Donderdag 18 september
- Donderdag 11 december
Wil je graag meekijken met ons project, maar staan de grand demo's nog niet in je agenda? Stuur dan een bericht aan projectleider Kiske de Leest. Je ontvangt dan een uitnodiging met daarin de link naar de onlinebijeenkomst.
Even voorstellen: Loes Kersten
 | Ik ben Loes Kersten en sinds juni 2024 mag ik mezelf Product Owner van Vorderingenoverzicht Rijk noemen! Mijn achtergrond als Product Owner ligt voornamelijk in de zorgsector, waar mijn passie voor maatschappelijke impact maken al sterk naar voren kwam. Via FIT Product Owner Company krijg ik nu de kans om mijn horizon te verbreden en ook in andere sectoren impact te maken — zo ook bij VO Rijk. |
In deze rol werk ik samen met het team aan een dienst die écht waarde toevoegt voor onze burgers. Dit doen we niet door onze aannames te bouwen, maar door het product klaar te stomen om zo snel mogelijk een eerste veilige en werkende versie te toetsen bij echte gebruikers. Hun feedback helpt ons namelijk enorm om het product verder te verfijnen en nog beter aan te laten sluiten op de daadwerkelijke behoeften.
Op persoonlijk vlak woon ik sinds september 2024, na een verbouwing van vijf maanden, samen met mijn vriend Rutger in Ede. Mijn roots liggen in Brabant, maar ik heb ook twaalf jaar in Amsterdam en vijf jaar in Amersfoort gewoond—een mooie reis door Nederland! In mijn vrije tijd deel ik met Rutger een passie voor stijldansen, wat ons ontspanning en veel plezier brengt (en mij soms wat stress op een wedstrijddag). Daarnaast hou ik van koken en lekker eten. Ik geloof dat ik het team nog een baksel schuldig ben… 20 maart ben ik jarig, dus wie weet!
Vragen of suggesties?Hebt u opmerkingen, suggesties of vragen over het project VO Rijk? Zijn er onderwerpen waar u meer over zou willen lezen? Of wilt u reageren op deze nieuwsbrief? Neem dan contact op met projectleider Kiske de Leest. Wij ontvangen uw reactie graag. | Aan- of afmeldenWij sturen u deze nieuwsbrief omdat u direct of zijdelings betrokken bent bij het project VO Rijk. Is dit niet het geval? Of wilt u om een andere reden de nieuwsbrief niet ontvangen? Dan kunt u zich hier afmelden.Heeft u deze nieuwsbrief via een derde ontvangen en wilt u deze voortaan rechtstreeks ontvangen? U kunt zich hier aanmelden. |